Dương, người
đã đến Hoa Kỳ không một xu nhỏ sau khi người cộng sản thắng cuộc chiến Việt Nam,
là câu chuyện thành công của di dȃn người Mỹ cổ điển: một doanh nhȃn mà công ty
điều hành phế thải của ông, California Waste Solutions, giờ đȃy đã có những hợp
đồng nhiều triệu đô la với các cá thể ở tại Hoa Kỳ và Việt Nam (tại Việt Nam
qua tổ hợp phụ ở Việt Nam đã phát triển thành một khu chứa chất thải rắn 400
triệu đô la tại Sàigòn, theo tin của Web Site tổ hợp và các mẫu tin báo chí Việt
Nam.)
Ngoài các hoạt
động thương vụ của ông, Dương được Obama chỉ định vào năm 2010 để phục vụ Cơ Sở
Giáo Dục Việt Nam, cơ sở này nhận tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ giúp học bổng nhằm
cung cấp giáo dục cao hơn các sinh viên Việt Nam. Doanh nhȃn người Mỹ gốc Việt đã
được đề nghị đến tòa Bạch Ốc do dȃn biểu Barbara Lee, một đảng viên dȃn chủ
California và một người khác nhận những sự đóng góp có tính chính trị của Dương.
Dương đã ngợi khen “sự trợ giúp đầy đủ” mà ông ta nhận được qua công việc từ
thiện của ông từ những cấp cao hơn trong chính quyền Việt Nam, gồm có Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng.
Dương không là
người Việt Nam lưu vong duy nhất trong mạng lưới những ủng hộ viên của Lê người
đã gieo cấy những ràng buộc với nhà cầm quyền Việt Nam hiện nay mà ông ta đã trốn
chạy từ khi còn bé. Một người ủng hộ then chốt khác có vẽ là Bùi Duy Tȃm, một bác
sῖ y khoa đã giúp giới thiệu viên tổng lãnh sự với những người bạn người Mỹ gốc
Việt ở Bắc California.
Bác sῖ Tȃm
là một cȃu chuyện thành công khác của một di dȃn. Một người trạc khoảng 80 đến
90 tuổi, ông ta nổi tiếng trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt về các công việc y
khoa từ thiện của ông ta tại quê nhà của ông, gồm một chiến dịch giúp Việt Nam
chống lại bịnh gan. Phó Thủ Tướng Trương Vῖnh Trọng đã đến thăm viếng Bác sῖ Tȃm
tại tư gia của ông ta tại San Francisco vào năm 2010. “Phó Thủ Tướng đã đề cao
nổi bật những đóng góp vῖ đại do Bác sῖ Tȃm mang đến cộng đồng người Việt Nam tại
Hoa Kỳ và trên quê hương,” đài phát
thanh Voice of Việt Nam của Hà Nội báo cáo, phát đi bằng Việt ngữ và 11 thứ tiếng
khác. “Ông Tȃm nói ông ta xúc động sȃu xa.”
Ngày 28 tháng
Bảy, 2012, Tổng Lãnh Sự Lê gửi Bác sῖ Tȃm một email riêng gửi trên một trương mục
Hotmail cá nhȃn (có vẽ nhằm tránh những hạn chế của Liên bang giống như những hạn
chế trong Luật Hatch nhằm ngăn chận các viên chức chính quyền xử dụng các
computers của nhà nước và thời gian gắn bó với các hoạt động chính trị.) “Cám ơn
ông vì ông đã phác thảo một lá thư giới thiệu,” tổng lãnh sự nói với người bác
sῖ. “Xin vui lòng cho phép tôi vài hôm để duyệt xét và chuẫn bị một lá thư được
phác thảo lại, vì đȃy là vấn đề nhạy cảm,” Lê cẩn thận nói.
Vài tuần lễ sau
khi trao đổi những emails, Lê đã có một thời gian ở tiểu bang California trong
khi nghῖ phép. Nhiều thời gian trong khi tạm nghῖ ngơi chính thức này đã được dùng
để xúc tiến “cuộc tiến cử như người đại sứ sắp tới tại Việt Nam,” của ông Lê,
như ông đã viết trong một email.
Sự tiết lộ của
việc ứng cử đó có vẽ là vấn đề tranh cải trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt. Nhiều
người Mỹ gốc Việt đã trốn chạy khỏi chế độ cộng sản đã phải chấp nhận sự bình
thường hóa quan hệ ngoại giao và sự liên hệ làm ăn với Hà Nội. Nhưng trong khi còn
có nhiều quan điểm chính trị dị biệt, vẫn còn lại những còn đường đỏ chói rực
cho những người Việt lưu vong muốn luôn luôn yêu quê hương họ, trong lúc vẫn là
những công dȃn Mỹ ái quốc. Một trong những con đường đỏ chói đó – có lẽ rõ nét
nhất – liên quan đến sự kiện rằng đó vẫn còn là một tội ác cho các công dȃn Việt
Nam để tụ tập một cách ôn hoà để ủng hộ quyền dȃn chủ bỏ phiếu. Các công dȃn Việt
Nam đã bị tống giam vì bày tỏ những niềm tin này.
Tôi hỏi Bác
sῖ Tȃm và David Dương liệu họ có tin rằng việc ủng hộ nền dȃn chủ có nên bị cấm
đoán hợp pháp trên quê hương họ. Không ai trả lời hết. Sự thật là những người lưu
vong rất nổi bật sẳn sàng muốn quay mắt nhìn hưóng khác và đóng kín miệng trước
những vấn đề cốt lõi về nhȃn quyền – có lẽ vì làm khác đi có thể bất lợi cho việc
duy trì những trao đổi hiện tại với chính quyền Việt Nam do cộng sản điều hành
- sẽ bị nhiều người xem là đụng chạm. Và trở lại trên quê hương, người ta có thể
tưởng tượng phản ứng khi tin tức này được phô bày trước sự chú ý của người Việt
Nam, những người hiện nay đang đuối sức trong các nhà tù bởi vì họ đã can đảm đòi
hỏi quyền bỏ phiếu.
Thành viên
duy nhất trong mạng lưới những người ủng hộ cho Lê đã đáp ứng cho sự yêu cầu nhận
xét cho bài viết này là Trương Ngọc Phương, là giám đốc điều hành của Trung Tȃm
Dịch vụ Quốc tế có trụ sở tại Pennsylvania. Trung Tȃm được thành lập năm 1976
nhằm giúp đỡ người tỵ nạn Việt Nam chạy trốn khỏi cuộc chiếm đóng cộng sản
trong năm trước. Trung tȃm bȃy giờ cũng giúp những người gặp khó khăn, gồm có nạn
nhȃn của thảm kịch cơn bão Katrina ở Louisiana.
Trương từ chối
được phỏng vấn về công việc với Lê liên quan chức vụ đại sứ đang hy vọng (và cũng
từ chối tiếp trình bày ý kiến về những luật phản dȃn chủ của nhà cầm quyền Việt
Nam hiện nay). Tuy nhiên, người làm công việc xã hội ở Pennsylvania này đã sẳn
lòng giãi thích sự ủng hộ của ông ta cho cuộc tiến cử Lê vào nhiệm kỳ chính thức.
(Còn tiếp)