TVBQGVN: Ông Tôn Thất Lễ.

Ông Tôn Thất Lễ

Cho đến hôm nay, chúng tôi sưu tầm được rất ít chi tiết về ông Tôn Thất Lễ, người được xem là nhà thầu xây cất công trình TVBQGVN và tȇn ông thường được gọi cho khu vực bȇn kia dốc trũng phía sau Phạn Xá, nơi những công nhân trú ngụ khi xây dựng công trình TVBQGVN.

Mặc dù không tìm được thông tin về ông Tôn Thất Lễ, nhưng chúng tôi cũng tìm được một số chi tiết liȇn quan đến tȇn ông.

1.    Quyển sách Ðời Cách Mạng của Cường Ðể do Nhà in Tôn Thất Lễ in năm 1957.

2.    Quyển sách Ðại Nam Ðiển Lệ do Nhà Xuất Bản Tôn Thất Lễ in năm 1962.

3.    Hai bức ảnh khác nhau của Nhà in, Bán Văn phòng phẩm Tôn Thất Lễ khoảng đường Pasteur Hàm Nghi tại Sài Gòn năm 1967, 1968 do Archie Gordon chụp.

Các chi tiết trȇn cho thấy sự tồn tại của cơ sở Nhà in, Xuất bản Tôn Thất Lễ đã tồn tại ít nhất suốt từ trước năm 1957 đến 1968 và chứng minh nhân vật Tôn Thất Lễ nhà thầu xây cát TVBQGVN là có thật.

Saigon 1967-1968. Photo by Archie Gordon. Ðường Pasteur gần góc Pasteur Hàm Nghi. Bìa phải là Nhà in Tôn Thất Lễ.

Trong khi nghiȇn cứu về công trình xăy dựng TVBQGVN mà không tìm thấy các thông tin về ông Tôn Thất Lễ, hay ông Nguyễn Toản cũng là một nhà thầu cung cấp vật liȇu xây cất TVBQGVN thì thật đáng tiếc.

Trong thời gian sắp tới, chúng tôi cố gắng sắp xếp và lắp nối tất cả chi tiết, thời gian và không gian để hình dung  lịch sử kiến trúc TVBQGVN.